موارد مصرف و عوارض شربت و قرص پردنيزولون

قرص پردنيزولون (Prednisolone) استروئيد يا كورتيكواستروئيد است كه از جمله موارد مصرف آن براي درمان حساسيت‌ها، كاهش التهاب و بيماري هاي خوني، بيماري هاي پوستي، عفونت‌ها، برخي سرطان ها، و همين‌طور براي جلوگيري از وازنش يا رد پيوند پس از پيوند عضو تجويز ميشود

آبله مرغان (آبله مرغون) از علائم و تشخيص

البته كورتيكواستروئيدها با استروئيدهاي آنابوليك (Anabolic Steroid) فرق دارند و براي درمان بيماري‌هاي مختلفي تجويز مي‌شود
كه بايد با تجويز پزشك و با دز مصرف خاص مصرف شود
در اين مقاله از مجله اينترنتي حرف تازه موارد مصرف و منع و نكات و عوارض اين داروي تخصصي را بيان ميكنيم

موارد مصرف قرص پردنيزولون

قرص پردنيزولون التهاب را كاهش مي‌دهد. سيستم ايمني بدن را هم تضعيف مي‌كند كه اين تضعيف سيستم ايمني در بيماري‌هاي خودايمني مانند روماتيسم مفصلي مفيد است
در چنين بيماري‌هايي سيستم ايمني به‌اشتباه به بافت‌هاي خودش حمله مي‌كند.
پردنيزولون هم به‌صورت قرص و هم به‌صورت شربت تجويز مي‌شود.
البته به‌صورت تزريقي هم وجود دارد، اما معمولا فقط در بيمارستان انجام مي‌شود.

۱- اين دارو با سركوب كردن سيستم ايمني بدن منجر به كاهش التهاب بدن مي شوند و ورم را كم مي كنند.

۲- نارسايي غدد فوق كليوي
۳- كاهش علائم اختلالات التهابي
۴- آلرژيك
۵- سركوب سيستم ايمني
۶- ادم مغزي
۷- بيماري التهابي روده
۸- بيماري هاي روماتيسمي
۹- آسم برونش (معمولا در تركيب با برونكوديلاتور)
۱۰- بيماري آديسون
۱۱- ساركوئيدوز
۱۲- فيبروز ريوي
۱۳- فيبروز يبوست تلقيح شده ايديوپاتيك
۱۴- آسپرژيلوس ريوي
۱۵- كم خوني هموليتيك اتوايميون
۱۶- هيپركلسمي ناشي از لنفوم بدخيم
۱۷- پيشگيري از نورالژي
۱۸- مولتيپل اسكلروزيس
۱۹- بيماري چشم هاي بدخيم گريوز
۲۰- كوليت زخمي
۲۱- بيماري كرون
۲۲- اسكلريت (بيماري التهابي ديواره بيروني چشم كه بينايي را تهديد مي كند)
۲۳- لنفوم هوچكين
۲۴- لنفوم غير هودكين
۲۵- ماكروگلوبولينمي والدنشتروم
۲۶- ميلوما چندگانه
۲۷- ترومبوسيتوپني از جمله پورپورا ترومبوسيتوپنيك
۲۸- تب روماتيسمي
۲۹- پلي ميالژي روماتيسمي
۳۰- پليموسيت
۳۱- آرتريت مزمن جوانان
۳۲- لوپوس اريتماتوي سيستميك
۳۳- پمفيگوس (يك بيماري پوستي خود ايمني است كه با ظهور پلاكتها بر روي پوست، خصوصا در بيماران سالمند تشخيص داده مي شود)
۳۴- مننژيت سل ريوي
۳۵- نارسايي قلبي عروقي
۳۶- نفريت لوپوس

عوارض قرص پردنيزولون

هر قدر مقدار مصرف پردنيزولون بيشتر باشد، احتمال ابتلا به عوارض جانبي هم بيشتر مي‌شود.
با مصرف كمتر از ۲۰ ميلي‌گرم در روز، بعيد است دچار عوارض جانبي شويد.

عوارض احتمالي اين دارو مانند معده درد يا تغيير حالات روحي، گاهي ممكن است به‌سرعت رخ دهند.
بعضي عوارض ديگر مانند پُف‌كردن صورت هم چند هفته يا ماه طول مي‌كشند.

اين عوارض جانبي در بيش از يك مورد از ۱۰۰ نفر رخ مي‌دهند.
اگر با چنين عوارضي مواجه شديد، مصرف را قطع نكنيد، اما اگر اذيت مي‌شويد يا عوارض از بين نمي‌روند، با پزشك خود مشورت كنيد.

*افزايش وزن
*سوءهاضمه
*بي‌خوابي
*اضطراب
*تعريق فراوان
*درد شديد در معده (كه نشانه اي از پانكراتيت است)
*تشنج
*مشكلاتي در بينايي
*ظاهر شدن كبودي، قرمزي پوست به شكل لكه ها و خونريزي مكرر لثه ها يا خونريزي بيني (كه نشان دهنده ترومبوسيتوپني است)
*افزايش فشار بر چشم
*افزايش فشار داخل جمجمه و سردرد
*تنفس دشوار
*هيرسوتيسم (رشد مو بيش از حد)
*ضعف عمومي
*درد عضلاني
*پارگي تاندون
*شكستگي استخوان
*احتباس مايعات
*فشار خون بالا
*از دست دادن جرم عضلاني در بازوها و پاها
*پف كردن

اگر مقدار مصرف‌تان بيش از ۲۰ ميلي‌گرم در روز است، يا بيش از چند هفته است كه قرص پردنيزولون را مصرف مي‌كنيد، احتمال بيشتري دارد كه به عوارض جانبي جدي آن دچار شويد.

اگر با اين شرايط مواجه شديد، به‌سرعت به پزشك مراجعه كنيد:

دچار ضايعهٔ پوستي راش (Rash) شديد كه خارش پوست، قرمزي، ورم، زخم يا پوسته‌‌پوسته‌شدن به همراه دارد؛
نفس‌تان به خس‌خس افتاد؛
در سينه يا گلو احساس سفتي كرديد؛
به‌سختي نفس مي‌كشيد يا حرف مي‌زنيد؛
دهان، صورت، لب‌ها، زبان يا گلويتان شروع به تورم كرد.
اين‌ها نشانه‌هاي هشداردهندهٔ واكنش حساسيتي جدي هستند. اين واكنش‌هاي حساسيتي، اورژانسي محسوب مي‌شوند.

مصرف قرص پردنيزولون در كودكان

درمان‌هاي طولاني با پردنيزولون، ممكن است سرعت رشد طبيعي كودكان و نوجوانان را كاهش دهند.
البته پزشك كودك، رشد او را حين مصرف استروئيد، با دقت كنترل مي‌كند كه در اين شرايط، به‌سرعت متوجه كاهش سرعت رشد مي‌شود و در صورت لزوم، درمان را تغيير مي‌دهد.

پردنيزولون نبايد در كودكان زير ۳ سال مصرف شود.
اما براي كودكان بالاي سه سال، با دوز كم و زير نظر پزشك مصرف مي شود.

اشكال دارويي پردنيزولون

قرص ۵ و ۵۰ ميلي گرمي
قطره استريل چشمي۱ درصد

اگر نگران هستيد، دربارهٔ خطرات مصرف پردنيزولون براي كودكان با پزشك مشورت كنيد.

نكات مهم در مصرف قرص يا شربت پردنيزولون

سعي كنيد بدون آنكه مقدار غذاي خود را افزايش دهيد
تغذيهٔ مناسبي داشته باشيد تا وزن‌تان خيلي زياد نشود.
ورزش منظم هم به ثابت نگه‌داشتن وزن كمك مي‌كند.
پردنيزولون را با غذا مصرف كنيد تا احتمال مشكلات معده كاهش يابد.
اگر در حين مصرف اين دارو، از خوردن غذاهاي چرب و پرادويه هم پرهيز كنيد، بهتر خواهد بود. اگر با وجود اين، همچنان نشانه‌هاي سوءهاضمه ادامه يافتند، از پزشك خود بخواهيد در صورت امكان داروي ديگري هم براي معده‌تان تجويز كند.
قرص پردنيزولون را صبح‌ها بخوريد تا زمان خواب، سطح آن در بدن‌تان به پايين‌تر حد برسد.
اگر موقع خواب مضطرب هستيد، پردنيزولون را صبح‌ها بخوريد تا زمان خواب، سطح آن در بدن‌تان به پايين‌تر حد برسد.
براي كاهش تعريق لباس كمتري بپوشيد، از اسپري‌هاي ضدتعريق استفاده كنيد و خودتان را با پنكه و كولر خنك نگه داريد.
اگر با اين توصيه‌ها بهتر نشديد، با پزشك‌تان مشورت كنيد؛ شايد داروي ديگري تجويز كند.

بهترين زمان مصرف

حتما طبق تجويز پزشك مصرف كنيد.
مقدار معمول بين ۵ ميلي‌گرم تا ۶۰ ميلي‌گرم در روز تفاوت دارد.
يك ميلي‌ليتر شربت پردنيزولون تقريبا برابر با ۱۰ ميلي‌گرم است.

بهتر اين است كه روزي يك‌بار، درست بعد از صبحانه پردنيزولون مصرف كنيد
مگر اينكه پزشك تجويز ديگري كرده باشد.
مثلا اگر مقدار مصرف روزانه‌تان ۴۰ ميلي‌گرم است، پزشك مي‌گويد ۸ عدد قرص پردنيزولون ۵ ميلي‌گرم را يك‌جا مصرف كنيد.

با صبحانه بخوريد تا معده‌تان اذيت نكند

اگر روي بستهٔ قرص پردنيزولون شما برچسب داراي پوشش روده‌اي (Enteric Coated) يا مقاوم در برابر گوارش (Gastro Resistant) زده شده، مي‌توانيد اين قرص‌ها را با غذا يا بدون غذا مصرف كنيد
اما حتما آن را به‌طور كامل قورت بدهيد.
اگر قرص داراي پوشش روده‌اي يا مقاوم در برابر گوارش مصرف كرده‌ايد، تا ۲ ساعت قبل و بعد از آن، داروهاي سوءهاضمه مصرف نكنيد.

گاهي‌اوقات هم توصيه مي‌شود پردنيزولون را يك روز در ميان مصرف كنيد.

فراموش كردن يك نوبت مصرف

اگر يادتان رفت قرص پردنيزولون خود را بخوريد، به‌محض يادآوري، آن را مصرف كنيد. اگر تا فرداي آن روز يادتان نيامد كه قرص‌تان را نخورده‌ايد، ديگر آن وعدهٔ فراموش‌شده را مصرف نكنيد.

اگر يك وعده را فراموش كرديد، در وعدهٔ بعدي براي جبران آن، دو قرص مصرف نكنيد.

تداخل دارويي پردنيزولون

داروهاي زياد ديگري هستند كه با عملكرد قرص پردنيزولون تداخل دارند يا خطر ابتلا به عوارض جانبي را افزايش مي‌دهند.
اگر مي‌خواهيد داروي ديگري مصرف كنيد، قبل از هر چيز حتما مطمئن شويد كه با پردنيزولون تداخلي ندارد.

اين مسئله شامل قرص‌هايي هم مي‌شود كه بدون تجويز پزشك مي‌خوريد، از جمله آسپرين و مسكن‌هاي ضدالتهابي مانند ايبوپروفن.

موارد منع و مجاز قرص پردنيزولون

هم بزرگ‌سالان و هم كودكان مي‌توانند پردنيزولون مصرف كنند
اما اين دارو براي بعضي‌ها مناسب نيست.

نكته: در صورتي كه در هر جايي از بدن شما عفونت قارچي وجود داشته باشد، نبايد از اين دارو استفاده كنيد.

شرايطي كه قبل از مصرف پردنيزولون، بايد با پزشك در ميان بگذاريد:

نسبت به پردنيزولون يا هر داروي ديگري واكنش حساسيتي داشته‌ايد؛
عفونت داريد (از جمله عفونت‌هاي چشمي)؛
مي‌خواهيد باردار شويد، باردار هستيد يا به نوزادتان شير مي‌دهيد؛
اخيرا با فردي ارتباط داشته‌ايد كه مبتلا به زونا، آبله‌مرغان يا سرخك بوده؛
اخيرا واكسن زده‌ايد يا قرار است بزنيد.

جراحي دندان عقل و مراقبت هاي بعد از جراحي

توجه: مصرف پردنيزولون احتمال ابتلا به عفونت‌ها را افزايش مي‌دهد.
اگر در معرض بيماري‌هاي عفوني، مانند آبله‌مرغان يا زونا هستيد، حتما به پزشك خود اطلاع بدهيد.

اگر بيش از ۳ هفته پردنيزولون مصرف كرده‌ايد، يا مقدار مصرف‌تان زياد است
پيش از هرگونه اقدامي، حتما اين مسئله را با پزشك يا دندان‌پزشك خود در ميان بگذاريد تا بدانند شما پردنيزولون مصرف مي‌كنيد.

اگر اين مشكلات را داريد، با پزشك در ميان بگذاريد:

۱- مشكلات و بيماري هاي كبد؛
۲- اختلالات رواني (چه خودتان و چه يكي از اعضاي خانواده)؛
۳- زخم‌هاي بهبودنيافته؛
۴- نارسايي قلبي يا حمله قلبي؛
۵- فشار خون بالا؛
۶- ديابت؛
۷- صرع؛
۸- آب سياه؛
۹- تيروئيد ضعيف؛
۱۰- پوكي استخوان؛
۱۱- زخم‌معده.

مصرف شربت يا قرص پردنيزولون در بارداري

مطالعات قبلي بر روي حيوانات نشان داده اند كه پردنيزولون باعث بروزعوارضي بر روي جنين مي شود.
اما مطالعاتي هنوز بر روي انسان انجام نگرفته است.
با اين حال پردنيزولون نبايد در دوران بارداري مصرف شود.
همچنين مصرف اين دارو در دوران شيردهي ممنوع مي باشد

معمولا در دوران بارداري قرص پردنيزولون تجويز نمي‌كنند، مگر اينكه مزاياي مصرف آن از خطراتش بيشتر باشد.

قرص پردنيزولون گاهي‌اوقات طي ۱۲ هفته نخست بارداري مشكلاتي ايجاد مي‌كند.
مقدار زياد يا دورهٔ طولاني مصرف اين دارو هم ممكن است بر رشد جنين تأثير بگذارند.

اگر در دورهٔ بارداري از قرص پردنيزولون استفاده مي‌كنيد، بايد رشد بچه را به‌طور مرتب بررسي كنيد.

معمولا طي دورهٔ شيردهي مي‌توان از قرص پردنيزولون استفاده كرد.
اما ممكن است پردنيزولون وارد شير مادر شود. اگر مقدار مصرف‌تان بالاست، بايد شرايط و وضعيت عمومي نوزاد تحت بررسي قرار بگيرد تا دچار عوارض جانبي نشود.

براي ايمني بيشتر، معمولا توصيه مي‌شود ۳ تا ۴ ساعت پس از مصرف قرص پردنيزولون، به كودك خود شير ندهيد.

اگر سعي داريد باردار شويد، باردار هستيد، يا به كودك‌تان شير مي‌دهيد، به پزشك اطلاع دهيد.

عوارض قطع ناگهاني دارو

اگر مصرف پردنيزولون را ناگهان قطع كنيد هم ممكن است دچار عوارض جانبي بشويد.
اگر بيش از ۳ هفته است كه پردنيزولون مصرف مي‌كنيد يا مقدار مصرف‌تان به‌مدت بيش از يك هفته، زياد بوده است (بيش از ۴۰ ميلي‌گرم)، بدون مشورت با پزشك، مصرف اين دارو را قطع نكنيد.
استفاده از اين دارو براي مدت زمان طولاني مي تواند منجر به سركوب هيپوتالاموس-هيپوفيز-آدرنال HPA) ) شود، كه مي تواند تهديد كننده زندگي باشد!
اگر اين دارو به سرعت متوقف شود خطر اين عوارض جانبي افزايش مي يابد.
بنابراين، لازم است كه دوز مصرفي را كم كم، كاهش دهيد و يكباره آن را قطع نكنيد.

نام‌هاي تجاري قرص پردنيزولون

بعضي‌ها پردنيزولون را به‌نام اين برندها مي‌شناسند: دلتاكورتريل (Deltacortril)، دلتاستب (Deltastab)، ديلاكورت (Dilacort) و پوانتي (Pevanti).

موارد احتياط پردنيزولون

مصرف اين دارو ميتواند منجر به اختلالات زير شود:

۱- عفونت هاي جدي
۲- عفونت تبخال چشمي
۳- آلرژي
۴- زخم معده و دوازدهه
۵- عفونت هاي باكتريايي حاد و مزمن
۶- عفونت هاي قارچي روي پوست و اندام هاي داخلي
۷- عفونت ناشي از انگل ها
۸- پرفشاري خون
۹- پوكي استخوان
۱۰- اختلالات روانپزشكي
۱۱- گلوكوم
۱۲- ديورتيكوليت
۱۳- بيماري كوشينگ

مبتلايان به بيماري هاي زير از اين دارو استفاده نكنند:

هپاتيت B مزمن
دو ماه قبل و چهارده روز پس از واكسيناسيون پيشگيرانه
عفونت هرپس سيمپلكس
عفونت هرپس زوستر
ساير عفونت هاي ويروسي

نحوه مصرف

دوز مصرفي از ۵ تا ۶۰ ميلي گرم در روز متغير است و در درجه اول بستگي به نوع بيماري و شدت آن دارد.
استفاده از پردنيزولون در كودكان مي تواند رشد آنها را كند
بنابراين استفاده از پردنيزولون در بيماران زير ۱۸ سال بايد به كوتاه ترين زمان ممكن محدود شود.
به منظور به حداقل رساندن خطر ابتلا به نارسايي و تاخير در رشد كودكان، پردنيزولون اغلب يك بار در روز مصرف مي شود.

آني بيوتيك هاي كينولون (نورفلوكساسين، آن فلوكساسين، سيپروفلوكساسين، لووفلوكساسين و مكسي فلوكساسين).
استفاده همزمان از پردنيزون با اين داروها خطر پارگي تاندون را افزايش مي دهد.

بوپروپيون (دارو مصرف شده براي ترك سيگار و همچنين داروهاي ضد افسردگي).
مصرف همزمان اين داروها خطر تشنج را افزايش مي دهد.

اتانرسپت و اينفلكسي مب ( داروهاي مورد استفاده در درمان بيماري هاي خودايمني).
اين داروها سيستم ايمني بدن را تضعيف مي كند، درست مانند همين داروي مورد بحث، كه خطر عفونت هاي جدي را افزايش مي دهد.

دفراسيروكس  ( داروي مورد استفاده براي درمان هموكروماتوز مزمن).
استفاده همزمان از اين داروها خطر عوارض گوارشي را افزايش مي دهد.

فارماكوكينتيك اين دارو

نيمه عمر: ۲ الي ۳ ساعت
فراهمي زيستي: ۸۰ تا ۹۰ درصد
در كبد به متابوليت هاي غير فعال تبديل و سپس از طريق كليه ها دفع مي گردد.

اشكال دارويي پردنيزولون

قرص ۵ و ۵۰ ميلي گرمي
قطره استريل چشمي۱ درصد

مسموميت و درمان

بلع يك باره دارو، حتي در مقادير خيلي زياد، به ندرت موجب بروز مشكلات باليني مي‌ شود. مصرف دارو به مدت كمتر از سه هفته، حتي با مقادير زياد، ‌به ندرت سبب بروز علائم و نشانه‌هاي مسموميت مي‌ شود
‌ولي مصرف طولاني مدت دارو اثرات فيزيولوژيك از جمله سركوب محور هيپوتالاموس ـ هيپوفيز ـ غده فوق كليوي، بروز ظاهر كوشينگوئيد، ضعف عضلاني و استئوپروز به وجود مي‌آورد.